BIO SAVE KUTAK: Hrskavica će se obnavljati lijekom stvorenim iz matičnih ćelija

Piše: Redakcija

Univerzitetski medicinski centar “Rush” iz Chicaga (SAD) provodi prvu nacionalnu kliničku studiju novog lijeka s matičnim ćelijama. Lijek se zove Cartistem, a služi za obnavljanje hrskavice koljena koje je uništena zbog starenja, povrede ili degenerativnih oboljenja kao što je osteoartritis.

Cartisem je proizveden od mezenhimalnih matičnih ćelija dobivenih od alogene (donorske) krvi iz pupčane vrpce. Krv iz pupčane vrpce je dostupan izvor kvalitetnih mezenhimalnih matičnih ćelija. Ono što je najbitnije, ne nosi rizik po zdravlje.

Smanjena bol

Mezenhimalne matične ćelije iz pupčane krvi se miješaju s hijaluronanom, prirodnim polimerom koji je osnovni faktor u zarastanju rana, a uz to je i gradivni blok hrskavice zglobova. Cartistem lijek se hirurškim putem unosi na područje oštećene hrskavice nakon artroskopske operacije kao dodatak mikrofrakturi koja je često korištena metoda za popravak oštećenja hrskavice.

Glavni istraživač na studiji je dr. Brian Cole, profesor na odjeljenju ortopedije, anatomije i biologije ćelija na “Rush” centru. On i njegovi saradnici će procijeniti upotrebljivost ovog lijeka kroz studije s pacijentima, kao i njegovu sposobnost da regenerira tkivo hrskavice i smanji bol kod pacijenata usljed gubitka hrskavice u koljenu.

Liječenje oštećenja hrskavice može da bude teško, jer tkivo ne sadrži krvne sudove ili nerve, pa zbog toga ima smanjenu sposobnost regeneracije.

– Pronalazak biološkog rješenja problema regeneracije hrskavice u ortopediji je jedno od najbrže rastućih područja istraživanja. Univerzitetski medicinski centar “Rush” predvodi istraživanja s krajnim ciljem pronalaska sigurnog rješenja i zaštite pacijenata od kompliciranih operacija u relativno ranijem dobu – kaže dr. Cole.

Osteoartritis je bolest u kojoj oštećenje hrskavice zgloba dovodi do direktnog kontakta kostiju koji uzrokuju bol i imobilizaciju. Sam uzrok osteoartritisa do danas nije razjašnjen. Prevladava mišljenje da je on vezan uz fizički stres. Međutim, uzrok osteoatritisa nije jedan, već više različitih faktora. Možda i najvažnija je genetska predispozicija, koja može povećati vjerovatnost za nastanak ovog oboljenja.

Adekvatno liječenje zasniva se na kompleksu terapijskih metoda i uključuje lijekove, fizioterapiju, te operativne zahvate. Sada smo na pragu razvoja novih tehnologija regenerativne medicine primjenom matičnih ćelija. One bi omogućile da se tijelo na prirodan način oporavi. To je krajni cilj ćelijske terapije.

Matične ćelije pupčane krvi su najjednostavniji oblik adultnih matičnih ćelija, jer nisu podlegle procesu starenja niti su bile izložene faktorima sredine. Upravo iz tog razloga posjeduju najveću varijabilnost i imaju prednost po svojstvima od matičnih ćelija iz ostalih izvora poput koštane srži, masnog tkiva itd.

Važni certifikati

Pupčana krv obiluje različitim tipovima matičnih ćelija, a ne samo hematopoetskim, kako je prije smatrano. Mezenhimalne matične ćelije su posebne zato što posjeduju sposobnost da se razviju u bilo koji oblik tkiva poput hrskavice, koštanog ili masnog tkiva. Samim tim, primjena ovih matičnih ćelija je u domenu regenerativne medicine.

Mezenhimalne matične ćelije pupčane krvi se procesima redukcije volumena odbacuju kod većine banaka matičnih ćelija, jer one čuvaju samo hematopoetske matične ćelije. Međutim, banke koje pohranjuju kompletnu krv, čuvaju i mezenhimalne, pored ostalih tipova matičnih ćelija. Time uzorak ima veći potencijal primjene i nije ograničen na jedan tip oboljenja.

Banke matičnih ćelija se razlikuju po kvalitetu usluge koju pružaju. Različite metode pohranjivanja, te ono najvažnije – broj upotrijebljenih uzoraka – govore o kakvoj banci je riječ. U zavisnosti u kojoj zemlji se pohranjuju uzorci, potrebno je i da određena banka poštuje propise na regionalnom kao i nacionalnom nivou.

Certifikati i dozvole za upotrebu su od iznimne važnosti. Svaka zemlja ima svoje propise kod upotrebe matičnih ćelija, a na prostoru Evrope oni su najstrožiji u Njemačkoj. Za to je zaslužan Institut “Paul Ehrilch”. On predstavlja nadzorni organ koji izdaje certifikate i dozvole po kojima se matične ćelije mogu primijeniti.

Kako se povećava trend pohranjivanja matičnih ćelija pupčane vrpce, povećava se i broj banaka. Nažalost, mnoge banke matičnih ćelija posjeduju dozvole za pohranjivanje, ali ne i za upotrebu tih istih matičnih ćelija. Na prostoru Njemačke, naprimjer, postoje dvije vrste dozvola, i to posebno za autolognu (sopstvenu), a posebno za alogenu upotrebu (za srodnika – brat ili sestra). Na taj način je regulirana upotreba uzorka. Ukoliko nisu ispoštovani svi parametri, klinika takav uzorak može odbiti da upotrijebi.

Veliki oprez se preporučuje roditeljima kada biraju u kojoj banci će pohraniti matične ćelije svoje djece. Vrlo je važno da se detaljno ispitaju metode pohranjivanja, certifikati koje banka posjeduje i, naravno, koliko je uzoraka povučeno, odnosno iskorišteno za uspješne tretmane različitih oboljenja. Klinike posluju s kriterijem da, ukoliko uzorak pupčane krvi ne sadrži dodatnu dokumentaciju, poput medicinske historije majke, nalaza krvi na infekcije itd., u pitanje dovode i primjenu samog uzorka.

Ono što je nabitnije, jeste da se sigurno sačuvaju i bez problema upotrijebe matične ćelije pupčane krvi. To se postiže odabirom prave banke i upoznavanjem s detaljima o njenim prednostima.

Pročitajte još