Jednom mjesečno supruga našeg košarkaškog reprezentativca Elmedina Kikanovića, Marina Kikanović za “Azru” piše o najpoznatijim destinacijama koje je do sada imala priliku posjetiti. Pričajući vlastita iskustva o kulturi, modi, gastronomiji…, prenosi nam dašak luksuza, dostupan tek rijetkima. Diplomirana pravnica i magistrica energetike ovoga puta nas vodi u Moskvu.
Moskva je naučni, kulturni, politički, privredni i turistički centar, kao i riznica kulture koja čuva blago i drevno nasljeđe. Grad prepun nebodera, megalomanskih bulevara, parkova, rijeka, ali i ruske elite i sirotinje. Zelene površine pokrivaju trećinu grada, ali zbog velike industrije i porasta broja vozila Moskva ima velike ekološke probleme sa zagađenjem vazduha. Najbolji period za posjetu ruske prijestolnice je za vrijeme majskih praznika kada se održava tradicionalna vojna parada, za Dan Moskve u septembru kada se na ulicama centra grada održavaju koncerti, predstave i protesti, i za novogodišnje praznike kada su spektakularni koncerti i vatrometi širom grada. Arhitekturu Moskve nazivaju “ogledalom prošlosti i prozorom u budućnost”.
Carska Rusija
Pri posjeti ovom gradu prvo što ćete željeti da vidite je Crveni trg. U cijelom svijetu poznat po svojoj ljepoti i značaju koji je imao kroz istoriju. Prostire se na 90.000 metara kvadratnih. Na njemu su krunisani ruski carevi i održavane su kroz istoriju sve ruske ceremonije. U srcu turističkog dijela, na Crvenom Trgu Moskve nalazi se jedno od najvećih utvrđenja na svijetu koje je pod zaštitom UNESCO-a, Moskovski Kremlj. U srednjem vijeku ovo je bila najveća tvrđava u kojoj se nalazila carska rezidencija, a danas ova riznica svijeta je predsjednička rezidencija. Kremlj je simbol države. Odatle je Ivan Grozni započeo svoju diktaturu, Napoleon posmatrao kako Moskva gori, Lenjin krojio diktaturu proleterijata, Gorbačev orkestrirao Perestrojku, a Jeljcin napravio Novu Rusiju. U Kremlju i danas možete vidjeti brojne carske predmete ukrašene zlatom i dijamantima koji oslikavaju sjaj carske Rusije (odjeća Petra Velikog, impresivna kolekcija kočija Katarine Velike i drugo), kao i najveće izliveno zvono na svijetu rusko Car-zvono. Turistima su obično najzanimljiviji obilazak Arsenala (Oružane palate) i Almaznog fonda (muzeja dijamanata).
Pored Kremlja na ovom trgu se nalaze Hram Svetog Vasilija Blaženog, najprikazivanija građevina na svim razglednicama iz Moskve čije kupole podsjećaju na šarene kolače, ali i Lenjinov mauzolej, Kazanska katedrala, Državni istorijski muzej, spomenik generalu Žukovu i najpoznatija robna kućna GUM. Nedaleko od crvenog trga nalaze se Zatvor Lubjanka, Aleksandrovski vrt s vječnim plamenom žrtvama u Drugom svjetskom ratu i Trg Lubjanka koji je decenijama bio simbol KGB-a. Arhitekta Vladimir Grigorijevič Šukov je jedan od glavnih arhitekata rane Sovjetske Rusije koji je projektovao Puškinov muzej, robnu kuću GUM, hotel Metropol i mnoge druge građevine.
Brojne su znamenitosti i parkovi koje možete posjetiti u ovom megapolisu. Jedan je od najpoznatijih gradova sa najvećim brojem milijardera, čiji je broj zbog nestabilnosti kursa i političkih odnosa Rusije u prethodnoj godini pao sa 111 na 88. Nestabilnost kursa dovela je i do znatnog pada cijena u ruskoj prijestolnici, pa iako godinama važi za jednu od najskupljih na svijetu danas je turistima mnogo pristupačnija. Ovaj grad je poznat po nevjerovatnim saobraćajnim gužvama uprkos širokim bulevarima i moskovskim metroom koji je izuzetno dobro organizovan. Neke od metro stanica biste trebali posjetiti zbog njihove ljepote, raskoša i istorijskog značaja. Najpoznatija stanica je Komsomolskaja zbog mozaika od mermera, granita, raznobojnog stakla i raskošnih lustera. Jako su lijepe i stanice na Trgu Revolucije i Kijevskaja.
Moskva je poznata po megalomanskim građevinama i u njoj se nalazi sedam od deset najviših zgrada u Evropi, kao i najveća biblioteka u Evropi, druga najveća na svijetu poslije Biblioteke Kongresa SAD. Boljsoi teatar je najpoznatija scena opere i baleta gdje je davne 1877. godine nastalo “Labudovo jezero”. Pored jednog od najprestižnijih i najspektakularnijih teatara u svijetu u čiji je samo prednji interijer uloženo više od 700 miliona dolara, u Moskvi možete posjetiti i više od trideset drugih pozorišta i pogledati fascinantni ruski balet. Na operi i baletu u Moskvi godišnje prisustvuje više od 15 miliona gledalaca. Najpoznatiji park je Gorki park ili Park kulture u kome se nalaze brojni muzeji, dok se zimi ovdje postavljaju velika klizališta i božićni vašari. U Caricinu ćete se diviti prelijepom dvorcu, projektu Ekatarine Velike, u parku Kolomenskoje očaraće vas nestvarna silueta Vaznesenjske crkve, a u Šeremetjevu ćete uživati u svoj raskoši nekadašnjeg aristokratskog posjeda. Puškinov muzej, Galerija Tretjakov, Muzej Borodinske bitke, Muzej Matrjoške i mnogi drugi ostaviće vas bez daha. Tu je i kuća Maksima Gorkog u kojoj je živio po povratku iz egzila iz Italije.
Moskovljani su otvoreni, vedri i predusretljivi. Jasno je da su to ljudi koji idu u korak sa svijetom isto kao i njihov grad. Mladi Moskovljani važe za jako ambiciozne, kako bi sebi uspjeli da obezbijede ugodan život, oni se bore sa tempom Moskve i modernog doba. Restorani su puni tokom business-luncha mladih poduzetnika, koji podsjećaju na svoje kolege iz Njujorka i Londona. Rusi se većinom vjenčavaju mladi, ali i razvode. Zbog toga imaju najvišu stopu razvoda u svijetu, oko 65 procenata.
Sedam identičnih zgrada
Četiri koncentrična prstena čine šire gradsko područje. Četvrti rubni prsten čini periferiju grada i opasuje je u dužini od preko 120 kilometara. U trećem prstenu se uglavnom nalaze blokovi za stanovanje karakteristične socrealističke forme. Drugi prsten predstavlja širi centar, dok se u prvom i najužem nalazi strogi centar grada. Postoji legenda o izgradnji metroa i nastanku ovih prstenova. Nakon što su arhitekte predstavile plan metroa Staljinu, upitali su ga da li je njime zadovoljan. Staljin je, navodno, stavio šolju sa kafom na sredinu mape i napustio prostoriju. Na mapi je ostala mrlja od kafe u vidu kruga koji je označio konture današnje kružne linije. Na svim kartama metroa kružna linija je obojena bojom kafe.
Nekoliko godina za redom najskuplji hoteli su upravo moskvski sa prosječnom cijenom noćenja od preko 300 eura. Na toj listi iza sebe Moskva je ostavila Cirih, Ženevu, Sidnej, Rio de Ženeiro, Hong Kong, Oslo i Pariz. Jedan od najluksuznijih hotela je hotel Lotte koji je izabran za najbolji gradski hotel po mišljenju turista, dok su odmah iza njega Four Season i Ritz Carlton koji se nalaze na Crvenom Trgu, kao i Hilton Moscow Leningradskaya.
Među najupečatljivijim zdanjima u Moskvi je sedam skoro identičnih zgrada, građenih u stilu ruskog baroka i gotike prema zahtjevu Staljina, koje su u narodu poznate kao “Sedam sestara” ili “Staljinovih visotki”. One su zauvijek promijenile panoramu Moskve i predstavljaju jednu od najviših zdanja u gradu, koja možete vidjeti sa bilo kog uzvišenja. Nakon drugog svjetskog rata njih su gradile slobodne radne snage u vidu njemačkih zarobljenika. Ukoliko ne znate za ove građevine dok putujete kroz grad imaćete utisak da vas taksista vozi ukrug jer nevjerovatno podsjećaju jedna na drugu. U njima se nalaze dva hotela Radisson Royal Hotel i Hilton Moscow Leningradskaya, dva administrativna zdanja, dvije stambene zgrade i Moskovski državni univerzitet Lomonosov (Sparrow Hills). Na spisku svojih profesora Univerzitet Lomonosov ima i 11 dobitnika Nobelove nagrade iz različitih oblasti.
Knjige za čitanje
Knjige koje su pogodne za čitanje prije odlaska u rusku prijestolnicu su putopisi Colina Thubrona “Among the Russians” i Bruca Chatwina “What am I doing here” koji govore o životu u sovjetskom periodu, narodu i kulturi.
Uz velike četiri prijestolnice mode (Pariz, Rim, London i Njujork), barem kada je street style u pitanju, Moskva je uvijek u korak s vremenom. Ruske trendseterke prati cijeli svijet. Poznate su po bjesomučnim kupovinama i Instagram profilima sa često i višemilionskim brojem pratilaca. Kapute i bunde kombinuju sa bijelim patikama ili suludo visokim štiklama na kojima jako iskusno hodaju po zaleđenoj Moskvi. Od 2002. godine u Moskvi se održavaju dvije velike modne revije: Ruski Fashion Week i manji Moskovski Fashion. Najpoznatija dva tržna centra u Moskvi su GUM i TSUM, ali tu je i “Central Children’s Store” koji se nalazi u neposrednoj blizini Crvenog Trga gdje možete naći sve što poželite za vaše najmlađe.
GUM posjeduje jedinstvenu atmosferu i kulturno nasljeđe. Izgrađen je 1890. godine na Crvenom Trgu u Moskvi i danas se u njemu nalazi 1.200 prodavnica visokog modnog luksuza. Predstavljao je ekskluzivnu robnu kuću iz sovjetskih vremena. U njemu su svojevremeno mogli da kupuju diplomate, stranci, i rijetko kada Rusi. Mnogi svjetski poznati dizajneri posljednje decenije izabrali su ovaj tržni centar za prezentovanje svojih brendova. Tu su Burberry, Dior, Louis Vuitton, Prada, Hermes, ali i svjetski poznati ruski dizajneri kao što je Valentin Yadashkin koji upravo ovdje ima jednu od svojih glavnih radnji u svijetu. U okviru robne kuće je i prodavnica “Gastronom 1”, koja je urađena u socijalističkom stilu gdje možete probati originalnu sovjetsku limunadu ili ruske palačinke sa raznim dodacima i slikati se sa statuama Lenjina, Staljina ili Ekaterine Velike.
TSUM sa više od hiljadu prodavnica glavni je konkurent legendarnom GUM-u. Ukoliko ste VIP klijent ovog shopping centra imaćete besplatne savjete o ljepoti, modi, makeup-u i kozmetičke savjete. Miroslava Duma je bila upravnica Digital Media tržnog centra TSUM, najveće robne kuće u istočnoj Evropi, koja posjeduje od 2011. godine i jednu od najvećih online prodavnica. Danas je ona osnivač i urednik modne i lifestyle platforme Buro 24/7. Najpoznatiji svjetski modni blogovi kao što je “The Startorialist” prenose njene stajlinge i pišu o njoj. Fotografisali su je najpoznatiji svjetski fotografi Garance Dore i Scott Schumani i bila je zaštitno lice kampanje Symphony. Radila je kao ambasador za Chanelovu kolekciju nakita i Louis Vuittonovu kampanju “Small is beautiful”. Prije osnivanja svog blog internet portala pisala je i za Vogue, Tatler, Forbes woman i Glamour (rusku verziju ovog časopisa). Vogue je danas naziva brilijantnim i najviše povezanim digitalnim preduzetnikom u modi, dok je Financial Times opisuje kao snagu modne industrije. Ona je član već četiri godine i #BoF500 grupe ljudi koji oblikuju modnu industriju u cijelom svijetu.
Mnoge Ruskinje koje danas učestvuju na svjetskoj modnoj sceni ne bismo smjeli da zaboravimo. Neke od njih su i Natalya Vodianova, Evgenia Volodina, Ulyana Sergeenko, Vlada Rosljakova, Daria Strokous, Viki Gazinskaja, Nasiba Adilova, Elena Perminova.
Tokom proteklih deset godina u Moskvi su otvoreni brojni restorani s akcentom na brzoj i jeftinoj hrani, azijskoj kuhinji, ali i inovativnoj ruskoj kuhinji. Restoranski život u Moskvi je prosto procvjetao. S obzirom na to da Moskva danas broji više od 13.000 restorana, svaki pravi gurman može naći idealno mjesto za odmor i uživanje u gastronomskim poslasticama. Rusko gostoprimivostvo nosi duboke korijene. Otvoreni su i brojni restorani sa kuhinjom prilagađenom za vegane, vegetarijance i ljude sa alergijama na određene vrste hrane. Ipak u Moskvi se najviše traže “ekskluzivne stvari” i otvaranje takvih restorana uvijek je praćeno posjetama moskovske elite. Mnogi restorani koji služe i evropsku kuhinju u svoje ponude su uvrstili i sushi uz koji Moskovljani piju “Elitny Chai” ili francuski šampanjac.
Legenda o restoranu “Puškin” je nastala i prije samog otvaranja ovog restorana u Moskvi. Po povratku iz Moskve u Pariz Žilber Beko je napisao legendarnu pjesmu “Natali” u kojoj pjeva o Cvjetnom trgu, Lenjinu i kafeu “Puškin”. Mnogi turisti su pokušavali da nađu ovaj lokal u Moskvi, iako je on postojao samo u pjesmi. Inspirisan pjesmom Andrej Delos je 1999. godine riješio da otvori istoimeni kafe restoran na Tverskom bulevaru u istorijskom baroknom zdanju plemićke vile s kraja XVIII vijeka. Peterburški plemić je prvobitno živio u ovoj vili, koji je službovao na dvoru carice Katarine II, a zatim je ona pripadala njemačkoj aristokratiji koja je je u ovom objektu držala čuvenu apoteku. Danas je jedan od najpoznatijih restorana na svijetu, po uzoru na koji je otvoren i čuveni pariski “La café Pouchkine” na Bulevaru Hausmann.
Lokalne kafeterije
Nije lako povjerovati da u unutrašnjost jednog restorana može biti uloženo više od 40 miliona dolara, kao što je to učinjeno u restoranu Turandot. Ovaj restoran smješten je u predivnih 14 soba koje su pripadale dinastijama carske Rusije. U njemu danas možete probati delikatese iz njihovog autorkog menija koji je mješavina evropske i azijske kuhinje i uživati u prekrasnom dvorcu i osjetiti luksuz kasnog baroka. Ukoliko ste ipak ljubitelj mesa morate posjetiti Bison Steak House, koji je prema mišljenju gostiju najbolji restoran u ruskoj prijestolnici. Jedan od novih restorana je i Kazbek gruzijski restoran iza koga također stoji Andrej Delos. U njemu možete probati jako ukusan hrskavi Hačapuri sa čašom gruzijskog voćnog vina okruženi ljubaznim osobljem obučenim u tradicionalne nošnje.Nekadašnje “stolovaje” (tradicionalni ruski restorani-lokalne kafeterije), izgledaju modernije, sa fanki dekoracijom, i često sa salad-barom i švedskim stolom. Lanci restorana Mu-Mu i Jolki Palki su moderne stolovaje.
White Rabbit je jedan od najpopularnijih restorana u Moskvi. Nalazi se na listi 50 najboljih restorana na svijetu i sa prošlogodišnjeg 23. mjesta, ove godine se popeo na 18. mjesto.
Posljednjih nekoliko godina jako je popularan i koncept restorana-kuhinja u kojima možete sami sebi pripremiti obrok i naučiti tajne vještine kulinarstva od najvećih kuharskih eksperata. Bilo da ste kuhar početnik, profesionalac željan znanja ili nešto između na ovakvom mjestu uživaćete u vrhunskom vinu, dobroj zabavi i novim iskustvima. Od pića u Rusiji najpopularnija je votka, pivo, šampanjac i kvas. Najboljom votkom se smatra “Kristal”, “Yuri Dolgoruki”, “Zolotoe Koltso” i “Beluga”. Na cijeni je i Smirnovskaya votka, koja se proizvodi u Černogolovskaju nedaleko od Moskve. Najtraženija ruska piva su Baltika i Tinkoff koji proizvodi nacionalni lanac mikro-pivnica.
Noćni život je jako raznovrstan i buran. Od barova za preporuku je bar “Strelka”, “O2 Lounge” i “The city space bar and lounge” sa predivnim pogledom na grad, kao i “Noor bar”,”Luch”, “Hookah Bar Friends” i “Kot Shredingera” koji su poznati po jako dobrim koktelima. Od klubova najpoznatiji je “A priori” klub koji se na svoja dva sprata sastoji iz tri bara, VIP zone, dva velika podijuma za igru i dve DJ zone. U njemu gostuju najpoznatiji DJ-i iz Evrope i Amerike dva puta mjesečno, dok su neki od najpoznatijih ruskih DJ-eva stalno zaposleni ovdje. Tu su i “The Most”,”Night Club Icon”, “Night Club Space Moscow”, “London Night Club” i klub “Propaganda”.”The Most” noćni klub je postao poznat u svijetu po Romanu Abramoviču koji se u njemu opijao nakon poraza “Chelsea” od “Manschester Uniteda” u finalu Lige šampiona 2008. godine.
